ഹര്‍ഷ് മാരിവാല

ഫോര്‍ച്യൂണ്‍ ഇന്ത്യ 500 കമ്പനിയായ മാരികോയുടെ സ്ഥാപകനും ചെയര്‍മാനുമായ ഇന്ത്യന്‍ സംരംഭകനാണ് ഹര്‍ഷ് മാരിവാല. മുബൈയിലാണ് അദ്ദേഹം ജനിച്ചത് . പിതാവ് ചന്ദ്രദാസ്, ഭാര്യ അര്‍ച്ചന. രണ്ട് മക്കളുണ്ട്. 1971-ല്‍ തന്റെ കുടുംബത്തിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള ബോംബെ ഓയില്‍ ഇന്‍ഡസ്ട്രീസില്‍ നിന്നാണ് മാരിവാല തന്റെ കരിയര്‍ ആരംഭിച്ചത്. 1990-ല്‍ അദ്ദേഹം മാരിക്കോ സ്ഥാപിച്ചു, ഫാസ്റ്റ് മൂവിംഗ് കണ്‍സ്യൂമര്‍ ഗുഡ്സ് (എഫ്എംസിജി) നിര്‍മ്മാതാവും വിതരണക്കാരനുമായ അദ്ദേഹം ഏഷ്യയിലും ആഫ്രിക്കയിലുമായി 25 രാജ്യങ്ങളില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു.

ഇന്ത്യയിലും മിഡില്‍ ഈസ്റ്റിലും ഉടനീളം ചര്‍മ്മ സംരക്ഷണ ക്ലിനിക്കുകളുടെ ശൃംഖല നടത്തുന്ന കായ ലിമിറ്റഡിന്റെ സ്ഥാപകന്‍ കൂടിയാണ് അദ്ദേഹം. മാരിവാല ഹെല്‍ത്ത് ഇനിഷ്യേറ്റീവ്, ഷാര്‍പ്പ് വെഞ്ചേഴ്‌സ് എന്നിവയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്ഥാപനങ്ങളാണ്. 2021-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, ഫോര്‍ബ്‌സ് 55-ാമത്തെ സമ്പന്നനായ ഇന്ത്യക്കാരനായി മാരിവാലയെ റാങ്ക് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, ഏകദേശം 2.5 ബില്യണ്‍ ആസ്തിയുണ്ട്.

മാരിവാലയുടെ മുത്തച്ഛന്‍ വല്ലഭദാസ് വാസന്‍ജി 1862-ല്‍ കച്ചില്‍ നിന്ന് മുംബൈയിലേക്ക് കുടിയേറി. ഗുജറാത്തി ഭാഷയില്‍ മാരി എന്നറിയപ്പെടുന്ന കുരുമുളക് കച്ചവടം ചെയ്തിരുന്നതിനാല്‍ വാസന്‍ജി 'മാരിവാല' എന്നറിയപ്പെട്ടു. മാരിവാലയുടെ പിതാവ് ചരന്‍ദാസ് തന്റെ മൂന്ന് സഹോദരന്മാരോടൊപ്പം 1948-ല്‍ ബോംബെ ഓയില്‍ ഇന്‍ഡസ്ട്രീസ് ലിമിറ്റഡ് സ്ഥാപിച്ചു, അത് സുഗന്ധദ്രവ്യങ്ങള്‍, എണ്ണകള്‍, രാസവസ്തുക്കള്‍ എന്നിവ നിര്‍മ്മിക്കുകയും വ്യാപാരം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

ദക്ഷിണ മുംബൈയില്‍ വളര്‍ന്ന മാരിവാല മുംബൈയിലെ സിഡെന്‍ഹാം കോളേജില്‍ വിദ്യാഭ്യാസം നേടി, 1971-ല്‍ ഫാമിലി ബിസിനസില്‍ ചേര്‍ന്നു.1975-ല്‍ കമ്പിനിയുടെ ഉപഭോക്തൃ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളുടെ ബിസിനസ്സ് ആരംഭിച്ച അദ്ദേഹം അതിന്റെ രണ്ട് പ്രധാന ബ്രാന്‍ഡുകളായ പാരച്യൂട്ട്‌വെളിച്ചെണ്ണയും സഫോള ശുദ്ധീകരിച്ച എണ്ണയും വിപുലീകരിച്ചു. പരസ്യം, വിപണനം, മാനവവിഭവശേഷി, വിതരണം എന്നിവയില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. ചെറിയ പാക്കേജിംഗ്, മെറ്റല്‍ ടിന്നുകള്‍ക്ക് പകരം പ്ലാസ്റ്റിക് കുപ്പികള്‍ തുടങ്ങിയ പുതുമകള്‍ രണ്ട് ബ്രാന്‍ഡുകളെയും അതത് വിഭാഗങ്ങളില്‍ മാര്‍ക്കറ്റ് ലീഡര്‍മാരായി വളരാന്‍ സഹായിച്ചു.

മാരിവാല 2003-ല്‍ മാരിക്കോ ഇന്നൊവേഷന്‍ ഫൗണ്ടേഷന്‍ (എംഐഎഫ്) സ്ഥാപിച്ചു, അത് സുസ്ഥിരമായ ബിസിനസുകളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. മാരിക്കോയുടെ കോര്‍പ്പറേറ്റ് സോഷ്യല്‍ റെസ്‌പോണ്‍സിബിലിറ്റി വിഭാഗമാണ് മിഫ്. അത്യാധുനിക
ഗവേഷണം, അറിവ് സൃഷ്ടിക്കല്‍, പ്രചരിപ്പിക്കല്‍ എന്നിവയുടെ ഒരു ആവാസവ്യവസ്ഥയെ ഉണ്ടാക്കിയെടുക്കുകയും സ്റ്റാര്‍ട്ടപ്പുകളെ പ്രോസ്ത്സാഹിപ്പിക്കുയും ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഇത് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. മിഫ് അവാര്‍ഡുകള്‍ക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു. രണ്ട് വര്‍ഷത്തിലൊരിക്കല്‍ അവാര്‍ഡ് നല്‍കുന്നത്. പ്രമുഖര്‍ അടങ്ങുന്ന ഒരു ജൂറിയാണ് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടത്തുന്നത്.

2012-ല്‍, പിയര്‍ ലേണിംഗ് പ്ലാറ്റ്‌ഫോമായി അദ്ദേഹം അസന്റ് ഫൗണ്ടേഷന്‍ സ്ഥാപിച്ചു. ഈ 'ട്രസ്റ്റ് ഗ്രൂപ്പു'കളിലൂടെയാണ് സംരംഭകര്‍ക്ക് അവരുടെ ചില വെല്ലുവിളികളെ നേരിടാന്‍ കഴിഞ്ഞത്. 2020-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്,അസന്റില്‍ 600-ലധികം വ്യവസായികളുണ്ട്. 2014-ല്‍, മാരിവാല ഹെല്‍ത്ത് ഇനിഷ്യേറ്റീവ് സ്ഥാപിച്ചു. ഇത് മാനസികാരോഗ്യ പ്രശ്‌നങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച ഒരു ജീവകാരുണ്യ പ്രോജക്റ്റാണ്. മാരിവാല തന്റെ മകന്‍ ഋഷഭിന്റെ നേതൃത്വത്തില്‍ ഷാര്‍പ് വെഞ്ചേഴ്‌സ് എന്ന ഫാമിലി ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു. ലിസ്റ്റഡ്, അണ്‍ലിസ്റ്റഡ് കമ്പനികളിലാണ് സംരംഭം നിക്ഷേപം നടത്തുന്നത്. 2017-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, ലിസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടാത്ത എട്ട് ഇക്വിറ്റികളിലും അഞ്ച് ഫണ്ടുകളിലും ഒരു ഇന്‍കുബേറ്ററിലും നിക്ഷേപം നടത്തിയിരുന്നു.